Muzeum Polskich
Formacji Granicznych im. mjr. Władysława Raginisa Józef Bińkowski

mjr dypl. piech. Józef Bińkowski. Urodzony 25 V 1895 w Warszawie, syn Antoniego i Wiktorii z Lipińskich. Od 1905 do 1911 kształcił się w Gimnazjum Państwowym w Warszawie, chcąc kontynuować naukę w szkole polskiej, wystąpił z 5 klasy i przeniósł się do Szkoły Handlowej Zgromadzenia Kupców, którą ukończył w 1914. Egzamin maturalny złożył jako eksternista w 1923 w gimnazjum Państwowym Przyrodniczo-Matematycznym w Brześciu n. Bugiem.W maju 1915 został powołany do wojska rosyjskiego, do października 1915 w 31 p.zapas. Od 1 X 1915 do 1 II 1916 uczył się w Wileńskiej Szkole Wojskowej, którą ukończył w randze chor. Najpierw przydzielony jako młodszy oficer do 242 p.zapas., skąd po 3 tygodniach został skierowany do 151 p.p., następnie służył od sierpnia 1916 do 1 III 1917 w 211 p.p., a od 1 III 1916 do 15 XI 1917 ponownie w 151 p.p., gdzie dowodził komp. 20 XI 1916 został mianowany ppor., a 5 X 1917 por.

Po wybuchu rewolucji w Rosji agitował wśród żołnierzy-Polaków za wstąpieniem do I Korpusu gen. Dowbora-Muśnickiego. Według jego relacji: „Zagrożony rozstrzelaniem przez bolszewików za uprawianą agitację wycofałem się z pułku [151 - przyp. aut.] do Mińska Litewskiego, aby wziąć czynny udział w walkach, lecz ok. 15 stycznia 1918 zostałem aresztowany i internowany jako jeniec z I Korpusu. Wkrótce wraz z grupą ok. 50 Polaków zostałem wywieziony do Moskwy, gdzie byłem trzymany w więzieniu”. Rozwój sytuacji międzynarodowej spowodował, że mógł wyjechać do Polski w czerwcu 1918.

Do WP wstąpił 23 I 1919 z przydziałem na kurs oficerski przy SPPiech. w Warszawie, którą ukończył 1 IV 1919. Już w stopniu por. został skierowany do Obozu Szkół Podoficerskich w Dęblinie i Ostrowi Mazowieckiej jako dca komp. Od 4 VI do 10 IX 1920 walczył na froncie bolszewickim w 105 p.p. jako dca baonu. Pod koniec wojny został skierowany do szkolnictwa wojskowego najpierw w Wielkopolskiej Szkole Podoficerów Piechoty jako dca baonu (10 IX-18 XII 1920), następnie służył w Wielkopolskiej Szkole Podchorążych Piechoty jako dca klasy i wykładowca (1 V 1921-1 I 1922). W międzyczasie ukończył kurs dców baonu w Rembertowie (18 XII 1920-1 V 1921).

W latach 1922-1928 służył w baonie zapas. 5 p.p. Legionów, w 28 DP jako młodszy oficer komp. c.k.m. oraz w 82 p.p. Od 3 VI 1922 do 7 VI 1923 służył w dowództwie DOK IX (Brześć nad Bugiem). Był adiutantem zcy dcy OK, następnie służył w 77 p.p. jako dca komp. i adiutant pułku (8 VI 1923-15 VI 1928). W 1928 został skierowany na studia w WSWoj. Po zdaniu egzaminu wstępnego odbył staże w 1 p.a.l. Legionów, w 4 p.uł. i w oddziale wojsk łączności w Zegrzu. 1 III 1928 został awansowany do stopnia kpt. (ze starsz. od 1 I 1928).

Od 2 XI 1928 do 1 XI 1930 był słuchaczem w WSWoj. Po ukończeniu studiów jako kpt. dypl. został skierowany do Biura Ogólno Organizacyjnego MSWojsk. najpierw jako referent, następnie kierownik referatu (1 XI 1930 - 5 IV 1932). 6 IV 1932 został przeniesiony do Oddz. II SG na stanowisko referenta w Referacie „R” (Rosja) Wydz. III Studiów. Na tym stanowisku uzyskał wysokie oceny. Kierownik Referatu i szef Wydz. III oceniali go jako „wybitnego”. W szczegółowym opisie w „Rocznym Uzupełnieniu Listy Kwalifikacyjnej za 1932” został przedstawiony jako: „Energiczny, duże poczucie honoru i godności osobistej. Charakter zupełnie wyrobiony. Silna wola. Nadzwyczaj spokojny, zrównoważony, opanowany, wyrobiony [...] stanowczy, systematyczny, sumienny, punktualny, pracowity [...] fizycznie i nerwowo bardzo wytrzymały [...] W zakresie przydatności służbowej: Nadaje się zarówno w czasie pokoju jak i wojny do pracy w sztabie i na linii na stanowiskach odpowiadających jego stopniowi i wyższych”. Z dniem 1 IX 1933 objął samodzielne stanowisko szefa Eksp. Nr 5 Wydz. Wyw. Oddz. II SG we Lwowie, zmieniając na tym stanowisku kpt. dypl. Stanisława Orłowskiego.

Eksp. Nr 5 podlegała szefowi Wywiadu KOP, natomiast dcom OK pod względem garnizonowym i administracyjnym. Eksp. Nr 5 podlegały plac. wyw. KOP: Nr 7 w Sarnach, Nr 8 w Równem, Nr 9 w Czortkowie, Nr 10 w Tarnopolu. Obszar ich działania obejmował kijowski i odesski OWojsk. Pozostałe obejmowały po 1938 Ruś Zakarpacką (plac. Nr 11 w Stryju) w związku z polską akcją dywersyjną na Rusi (operacja „Łom”) i obsadzaniem granicy płd.-wsch. przez KOP. Rozszerzenie działalności na Słowację Wschodnią (plac. Nr 12 w Jaśle; poprzednio Sanok) nastąpiło w 1939 w związku z dalszym przejmowaniem granicy przez KOP i widoczną penetracją niemiecką obszaru Słowacji oraz potrzebami wyw. dowództw zorganizowanych w połowie 1939 na tym terenie. Wśród współpracowników Józefa Bińkowskiego (awans do stopnia mjr. 1 I 1936) znajdowali się m.in. kpt. Kazimierz Gdesz (kierownik plac. „Sarny”), kpt. Wiktor Szydłowski, kpt. Ludwik Juchniewicz, por. Jan Pietraszewski, por. Władysław Lipski.

Praca wykonywana przez Józefa Binkowskiego spotykała się z wysoką oceną jego przełożonych. Szef Wywiadu KOP, mjr dypl. Tadeusz Skinder, oceniał go w 1934 jako „wybitnego”, podobnie mjr dypl. Franciszek Tomczuk, szef Wydz. Wyw. IIa Oddz. II SG. Szef Wydz. Wyw. Oddz. II, ppłk dypl. Stefan Mayer dał następującą ocenę: „Oficer o wybitnych kwalifikacjach charakteru i umysłu. Posiada dużą wiedzę wojskową, którą umiejętnie spożytkowuje w codziennej pracy. Z nowymi zagadnieniami tak kierowniczo jak i organizacyjne daje sobie doskonale radę. W pracy wywiadowczej bardzo kontaktowy, stosuje środki proste i bezpośrednie”. Z kolei szef Oddz. II, płk dypl. Tadeusz Pełczyński, w 1935 zauważał: „Kierunek zainteresowań - wywiad, nad studium którego pracuje drogą lektury i studiów. Niezależnie od tego pracuje nad sobą, jako oficer piechoty, oficer dyplomowany, korzystając z literatury fachowej”.

We wrześniu 1939 nadal pracował jako kierownik Eksp. Nr 5 i jako pierwszy meldował z Czortkowa 17 IX 1939 o koncentrujących się od godz. 3 na granicy w rejonie Powołoczysk, Husiatyna, Dziewicz, Trybuchowiec, Załucza oddziałach sowieckich, które przekroczyły polską granicę i z którymi oddziały KOP podjęły już walkę.

Po przejściu granicy rumuńskiej w nocy z 17/18 IX Józef Bińkowski został w październiku 1939 pozyskany przez ppłk. dypl. Tadeusza Skindera do pracy w organizowanej Eksp. „R” (początkowo „Akcja Południowa”). W Eksp. „R” Bińkowski najpierw kierował Referatem Organizacyjnym, a następnie Wyw. Zadanie to mógł wykonywać z tym większym powodzeniem, że kierując Eksp. Nr 5 we Lwowie utrzymywał przed wojną kontakty ze Sztabem rumuńskiej 8 DP w Czerniowcach w ramach wywiadu płytkiego na ZSRS. Był więc lepiej niż inni wprowadzony w praktyczną stronę tego kierunku współpracy polsko-rumuńskiej, jaka zawiązała się po faktycznej zgodzie Rumunów we wrześniu 1939 na działalność z ich terenu polskiego wywiadu w kierunku wschodnim. Specjalną rolę odgrywała w tym zakresie plac. kierowana do maja 1940 przez ppłk. dypl. Ludwika Sadowskiego, po wyjeździe którego na Bliski Wschód objął jej kierownictwo Józef Bińkowski. Grupa ta (o kryptonimie „Janek”) liczyła ok. 10 osób i korzystała z gwarancji bezpieczeństwa także po dojściu do władzy gen. Iona Antonescu we wrześniu 1940. Bińkowski wystąpił nawet z propozycją wzmocnienia jej o 5 osób, na co jednak Rumuni już nie przystali. W tym czasie Józef Bińkowski pełnił już obowiązki zcy szefa Eksp. „R”, którą 1 VI 1940 przejął mjr dypl. Stanisław Orłowski. W związku z aresztowaniem w końcu października grupy polskich konspiratorów, w tym mjr. Orłowskiego, przez policję „Żelaznej Gwardii” Józef Bińkowski został mianowany na p.o. szefa Eksp. „R” (23 X-5 XII 1940).

Józef Bińkowski ewakuował się z Rumunii w początkach grudnia 1940, miesiąc po wyjeździe urzędów polskich (ambasada, konsulaty, komisje). Po znalezieniu się w Turcji, objął przejściowo w Bazie Łączności Zagranicznej „Bey” Referat Wywiadu i Łączności z krajem, zastępując dotychczasowego p.o. kpt. Jerzego Fryzendorfa. Ponieważ jednak władze tureckie odmówiły Józefowi Bińkowskiemu prawa stałego pobytu w Turcji (w związku z antysowieckim kierunkiem jego pracy), wyjechał do Jerozolimy, gdzie od 15 IV 1941 kierował tamtejszą Eksp. „T” Oddz. II Szt.NW. W tym czasie formalnie od 29 XI 1940 pozostawał na etacie zewnętrznym Oddz. II Szt.NW. Po objęciu Eksp. „T” przez przybyłego z Rumunii mjr. dypl. Stanisława Orłowskiego (ps. „Orzechowski”), pozostawał przejściowo jako oficer wyw. Eksp. „T”. Od 16 V do 22 VII 1942 pracował w OZ SBSK, jako szef Oddz. II.

W lipcu 1941 został wysłany na szefa plac. wyw. w Teheranie podporządkowanej Eksp. „T”, pod przykrywką pracownika PCK, jako Józef Buderski. Towarzyszyli mu kpt. Aleksander Mazur (ps. „Sowar”) oraz szer. Tadeusz Lorenc (ps. „Nowak”), obaj pracujący poprzednio w Eksp. „R”. Ponieważ nie posiadali jednak wymaganych wiz, ostatecznie ustawiono Józefa Bińkowskiego jako oficera łącznikowego. Na tej plac. pozostawał do 27 VII 1942. Po powrocie do Palestyny przejął kierownictwo Eksp. „T” w Jerozolimie (do 14 XI 1943). 15 XI 1943 został przeniesiony do dyspozycji dcy APW, co miało związek z planami przeniesienia wywiadu do Stambułu pod inne kierownictwo. 29 XI 1943 został przydzielony do Rezerwy Oficerów OZ Armii, z dniem 1 II 1944 przeniesiony z APW do dyspozycji Oddz. Pers. Szt.NW. 31 XII 1944 został przeniesiony w stan nieczynny, od 8 I 1945 pozostawał w dyspozycji dcy JWŚW. W związku z chorobą od 19 II 1945 przebywał na leczeniu sanatoryjnym w Ośrodku „Bill” w Federze

W 1947 został uznany za niezdolnego do zaciągu w PKPR. 20 VIII 1948 zwolniony z PSZ i przejęty pod opiekę brytyjskiego Ministerstwa Emerytur (Ministry of Pensions). Zmarł 26 XII 1950 w Londynie, pochowany na cm. St. Mary's Kensal Rise w Londynie (Plot G. gr 1046). Żonaty z Bronisławą z Kluszczyńskich.