Muzeum Polskich
Formacji Granicznych im. mjr. Władysława Raginisa Przebieg granicy od 1991 - Od 1991 -

Polska Rzeczpospolita Ludowa graniczyła z trzema państwami, a mianowicie na wschodzie i północnym wschodzie ze Związkiem Socjalistycznych Republik Radzieckich, na południu z Czechosłowacką Republika Socjalistyczną, a na zachodzie z Niemiecką Republiką Demokratyczną. Po upadku komunizmu prawie na wszystkich granicach zmienili się sąsiedzi Polski. W miejsce dotychczasowych państw sąsiadujących pojawiły się nowe : Rosja, Litwa, Białoruś Ukraina, Słowacja, Czechy i Niemcy, nie spowodowało to jednak żadnych zmian przebiegu granic naszego kraju, gdyż nowy układ stosunków politycznych w Europie, jaki ukształtował się na początku lat 90-tych zmierzał do zachowania pokoju oraz do wyeliminowania wszelkich sporów terytorialnych i politycznych.

Na północy Polska również graniczy z dwoma sąsiadami. Granica z Republiką Litewską istnieje od dnia 6 września 1991 roku, tj. od momentu uzyskania niepodległości Litwy. Biegnie ona od zbiegu granic Polski, Białorusi i Litwy na północ od czarnej Hańczy, na wschód od miejscowości Berżniki, Sejny, następnie przecina jezioro Gałduś (lit.Galadusys) i przybiera kierunek północno-wschodni od Suwałk w okolice Wiżajn. Obecna rubież z Federacją Rosyjską (dokładniej Obwodem Kaliningradzkim) istnieje od dnia 26 grudnia 1991 roku (od chwili rozwiązania ZSRR). Przebiega ona na północnym odcinku granicy począwszy od Jeziora Wisztynieckiego, czyli od styku granic Polski i Litwy i dalej na zachód od okolic Wiżajn, przez Puszczę Romincką, równolegle na północ od miejscowości Gołdap, Węgorzewo, Bartoszyce, Braniewo, przez Zalew Wiślany i Mierzeję Wiślaną dochodząc do brzegu Zatoki Gdańskiej, a stamtąd do Bałtyku.

Na wschodzie Polska graniczy z dwoma państwami, które formalnie uzyskały niepodległość po rozpadzie ZSRR w sierpniu 1991 roku. Mowa tutaj o Ukrainie i Białorusi. Granica z Ukrainą ciągnie się od Przełęczy Użockiej, wzdłuż doliny Sanu, na wschód od Lutowisk, Ustrzyk Dolnych, przechodzi w kierunku północno-wschodnim i w okolicach Kryłowa osiąga rzekę Bug, a następnie wzdłuż Bugu biegnie do Sobiboru. Natomiast granica z Białorusią biegnie od Sobiboru wzdłuż Bugu i skręca na północny wschód, przecina Puszczę Białowieską, dolinę Narwi, biegnie wzdłuż doliny Świsłoczy, przecina dolinę Czarnej Hańczy i kończy się na północ od tej rzeki.

Od 1 stycznia 1993 roku (od chwili podziału Czechosłowacji na dwa państwa Czechy i Słowację), przebiega ona następująco:

Granica polsko-czeska biegnie od doliny Żytawy, na południe od Bogatyni do Zawidowa, przez Góry Izerskie, doliną Izery, Przełęczą Szklarską, grzbietem Karkonoszy, Przełęczą Lubawską, Górami Stołowymi, przecina Kudowę-Zdrój, przechodzi między Górami Bystrzyckimi i Górami Orlickimi, Masywem Śnieżnika, Górami Złotymi, przez Głuchołazy na południe do Prudnika, doliną Opawy, przecina dolinę Odry, biegnie wzdłuż doliny Olzy, przez Cieszyn, grzbietem masywu Czantorii i Stożka w Beskidzie Śląskim, do doliny Olzy przez Cieszyn i dolinę Jabłonkowską.

Na granicy ze Słowacją, doszło do drobnych korekt przebiegu rubieży w 2005 roku, odbyły się one przede wszystkim w celu zniwelowania niedogodności dla ludności przygranicznej obu krajów. Szczegółowo określała to umowa z dnia 29 lipca 2002 roku, na mocy której doszło do obustronnego przekazania terytoriów o łącznej powierzchni 2 969 m². Mowa tutaj o ziemiach w pobliżu wieży widokowej na Przełęczy Dukielskiej w rejonie polskiej miejscowości Barwinek i słowackiej miejscowości Vyšný Komárnik (Polska odstąpiła Słowacji terytorium o powierzchni 372 m², to samo uczyniła także Słowacja) oraz o wyspy na rzece Dunajec w rejonie polskich miejscowości Sromowce Niżne i Sromowce Wyżne oraz słowackich miejscowości Czerwony Klasztor i Stara Wieś Spiska (Polska przekazała Słowacji bezimienną wyspę o powierzchni 2 289 m², a Słowacja Polsce cześć wyspy Nokiel o tej samej powierzchni). Oprócz tego, przekazano terytoria w rejonie polskiej miejscowości Jaworzynka i słowackiej miejscowości Skalité (po 304 m² od każdej ze stron). Obecnie granica polsko-słowacka przebiega od Przełęczy Jabłonkowskiej przez Zwardoń, Wielką Raczę, Wielką Rycerzową, Pilsko, Babią Górę, Chyżne, przecina dolinę Orawy, główny grzbiet Tatr, biegnie doliną Białki wzdłuż doliny Dunajca, przez Pieniny, doliną Popradu, przez Muszynę, do szczytu Krzemieniec, nad Przełęczą Użocką.

Przed Zjednoczeniem Niemiec, które miało miejsce 3 października 1990 roku, Polska graniczyła na zachodzie z Niemiecką Republiką Demokratyczną. W chwili likwidacji NRD granica pozostała bez zmian. Tak więc, w północnym swoim odcinku granica biegnie przez fragment wyspy Uznam, Zalew Szczeciński, Jezioro Nowowarpieńskie w kierunku południowo-wschodnim na zachód od Szczecina i Gryfina przez koryto Odry i dalej przez Odrę do Nysy łużyckiej a potem Nysą w okolice Żytawy.