Muzeum Polskich
Formacji Granicznych im. mjr. Władysława Raginisa Michał Śmigielski

Nawigacja

Michał Śmigielski

Michał Śmigielski

Arkadiusz Wilczura
09.12.2021

pkom. Michał Śmigielski – syn Marcina i Marii, urodzony 4 września 1892 r. w Kobylnikach (powiat szamotulski). Ukończył 4 klasy szkoły powszechnej w 1906 r., a w 1912 r. 3 klasy szkoły średniej w Gostyninie. Działał w Towarzystwie Młodzieży Katolickiej. 15 października 1912 r. wstąpił do armii niemieckiej, w której służył do 30 listopada 1918 r. W czasie I Wojny Światowej walczył na froncie zachodnim i rosyjskim w 2 kompanii ckm 168 pułku piechoty. Zwolnił się na własne życzenie.

Już w dniu 28 grudnia 1918 r. przyłączył się do walczących o oswobodzenie Poznania z rąk niemieckich. Brał udział w walkach powstańczych w samym Poznaniu i okolicach. Od 14 stycznia 1919 r. oficjalnie wstąpił do Wojska Polskiego, reprezentowanego na tym terenie przez wojska wielkopolskie. Później znalazł się w szeregach 55 pułku piechoty. W składzie tego pułku brał udział w walkach we Lwowie i Galicji Wschodniej. We wrześniu 1919 r., jako specjalista ckm, został skierowany do służby w 63 pułku piechoty. Z tym pułkiem uczestniczył w walkach na froncie bolszewickim. Był dowódcą kompani ckm, a następnie kompanii strzeleckiej. Ostatnim stanowiskiem w 63 pp. było stanowisko dowódcy III batalionu, które Śmigielski piastował jeden rok. W trakcie wojny był dwa razy ranny, w tym raz ciężko.  Dnia 19 maja 1919 r. został promowany na stopień podporucznika, natomiast dwa lata później został awansowany na stopień porucznika ze starszeństwem od dnia 1 czerwca 1919 r.

Dnia 30 września 1921 r., na własną prośbę, Michał Śmigielski został zwolniony z Wojska Polskiego. Podjął pracę w administracji celnej (od 01.10.1921 r. do 07.10.1922 r.) w charakterze pomocnika urzędnika celnego w Poznaniu. Następnie, od 08.10.1922 r., rozpoczął służbę w Straży Celnej  w stopniu podkomisarza. Odbył przeszkolenie w Szkole Straży Celnej w Wieleniu nad Notecią. Był kierownikiem Komisariatu Straży Celnej Łobżenica od 01.01.1923 r. (Inspektorat SC Chodzież, Dyrekcja Ceł w Poznaniu). Od 19.04.1926 r. przebywał na kursie wyszkolenia w Centralnej Szkole Straży Celnej w Górze Kalwarii. Uzyskany przez niego wynik z egzaminu kończącego szkolenie wyniósł 2.7 (przy czym 2 oznaczała ocenę dostateczną, a 3 dobrą). Podczas służby w Straży Celnej pkom. Michał Śmigielski został postrzelony w prawe udo. Do zdarzenia doszło 02.08.1927 r. w nocy, w lesie ok. 800 m. od granicy polsko-niemieckiej, na północ od miejscowości Witrogoszcz, gdy wylegitymował i próbował zatrzymać w celu rewizji mężczyznę znajdującego się w strefie nadgranicznej. Doszło do strzelaniny, a napastnikowi udało się uciec. Po tym incydencie M. Śmigielski przebywał na zwolnieniu lekarskim, a do pełnienia służby powrócił 17.09.1927 r.

W miejsce Straży Celnej została powołana 22 marca 1928 r. Straż Graniczna, w której kontynuował swoją służbę W 1928 r. został przemianowany z podkomisarza Straży Celnej na aspiranta Straży Granicznej. Dnia 01.06.1929 r. powołano go na 6-tygodniowe ćwiczenia wojskowe w macierzystym 63 p.p. Z dniem 19.03.1933 r. awansowany do stopnia podkomisarza SG. W październiku 1933 r. został przeniesiony z Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego SG do Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego SG na stanowisko kwatermistrza Inspektoratu Granicznego SG Brodnica. Funkcję tą sprawował niecały rok, gdyż już w czerwcu 1934 r. przeniesiono go do Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego SG na stanowisko kierownika Komisariatu SG Praszka, gdzie służył przez następne niecałe 5 lat. W okresie 14.09.1937 - 19.12.1937 r. przebywał w Centralnej Szkole Straży Granicznej w Rawie Ruskiej na kursie przeszkolenia kierowników komisariatów SG.

Z dniem 14.02.1939 r. pkom. Michał Śmigielski został przeniesiony w stan nieczynny, z którego wkrótce odwołano go i mianowano komendantem Komisariatu SG Czarnków (z dniem 04.04.1939 r.).

Uczestniczył w wojnie obronnej we wrześniu 1939 r. Dostał się do niewoli niemieckiej i przebywał w obozie jenieckim dla oficerów w Itzehoe. W październiku 1940 r., za przynależność do tajnej organizacji wojskowej na terenie obozu, został osadzony w więzieniu w Itzehoe, a następnie w więzieniach w Hamburgu i Lubece. Z więzienia w Lubece został zwolniony z końcem maja 1943 r.

Po wojnie pracował w Stacji Traktorów we Wrześni. Michał Śmigielski zmarł na zawał serca 07.10.1956 r. we Wrześni i został pochowany na tamtejszym cmentarzu komunalnym.

Od 1921 r. żonaty z Teodozją z domu Juchacz (1898 - 1980). Mieli syna Seweryna Michała, ur. 06 (lub 08).01.1930 r. (zm. w 1978 r.).

Ordery i odznaczenia:
  • Krzyż Srebrny Orderu Virtuti Militari (numer 2455, wybity na lewej stronie krzyża)
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
  • Odznaka Pamiątkowa Wojsk Wielkopolskich
  • Odznaka Pamiątkowa SG (1930 r.)
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości (1930 r.)
  • Brązowy Medal za Długoletnią Służbę (1938 r.)

Źródła:
  • Centralne Archiwum Wojskowe: sygn. I.482.6-514.  
  • Archiwum Straży Granicznej: Akta Osobowe Michała Śmigielskiego sygn. 196/4538; rozkazy dzienne Komendy Straży Granicznej, Pomorskiego Inspektoratu Okręgowego SG, Wielkopolskiego Inspektoratu Okręgowego SG, Mazowieckiego Inspektoratu Okręgowego SG.  
  • Biogram Michała Śmigielskiego zamieszczony na stronie internetowej Powstańcy Wielkopolscy powiatu wrzesińskiego dostęp 19.07.2021 r.
  • Materiały udostępnione przez Pana Remigiusza Maćkowiaka.  

Opracowali: Grzegorz Cwyl (na podstawie kwestionariusza znajdującego się w Centralnym Archiwum Wojskowym w teczce I.482.6-514) oraz Katarzyna Promińska (na podstawie dokumentacji przechowywanej w Archiwum Straży Granicznej z siedzibą w Szczecinie oraz materiałów udostępnionych przez Pana Remigiusza Maćkowiaka).


do góry