Muzeum Polskich
Formacji Granicznych im. mjr. Władysława Raginisa Stefan Grzegorek

Nawigacja

Stefan Grzegorek

22.04.2024

str. Stefan Grzegorek urodził się 17 października 1895 r. w Kruszewie (powiat Czarnków). Wychowywał się w rodzinie robotniczej, rodzicami byli Ignacy i Rozalia (z domu Hoffmann). Ukończył 4-klasową Szkołę Ludową w Kruszewie. Był wyznania rzymsko-katolickiego. Do roku 1915 mieszkał z rodzicami i pracował jako palacz w gorzelni. Zawarł związek małżeński z Barbarą Helak. 1 czerwca 1930 roku urodził się ich syn Bolesław Nikodem.

W czasie I wojny światowej, 1 kwietnia 1915 r. został wcielony do armii niemieckiej, służył w niej do grudnia 1918 roku. W styczniu 1919 r. brał czynnie udział w Powstaniu Wielkopolskim w walkach w Czarnkowie (pod dowództwem ppor. Pokrywki) oraz w Walkowicach i Romanowie (pod dowództwem ppor. Józefa Króla). Następnie został wcielony do 9 pułku Piechoty Strzelców Wielkopolskich, z którym nadal walczył ze stroną niemiecką. W październiku 1920 roku został bezterminowo urlopowany i do 1922 r. przebywał z rodzicami.

21 kwietnia 1922 r. rozpoczął służbę w Straży Celnej. Po przyjęciu został skierowany do Szkoły Straży Celnej w Zambrowie, którą ukończył 15 czerwca 1922 r. Następnie przeniesiono go na południe Polski do Dyrekcji Ceł we Lwowie, gdzie otrzymał przydział do Inspektoratu Straży Celnej w Śniatynie. W latach 1922-1928 pełnił służbę w podległych placówkach: Kałuczyn, Załucze oraz Zawale. W miejsce Straży Celnej została powołana 22 marca 1928 r. Straż Graniczna. Od 1 kwietnia 1928 roku do 10 września 1936 roku Stefan Grzegorek pełnił służbę w Placówce I Linii Zawale (Komisariat Śniatyn, Inspektorat Graniczny Kołomyja, Małopolski Inspektorat Okręgowy). Z dniem 1 września 1935 roku otrzymał prawo do noszenia szewronów za 12 lat służby. 10 września 1936 roku został przeniesiony do Placówki I linii Załucze (Komisariat Śniatyn, Inspektorat Graniczny Kołomyja, Małopolski Inspektorat Okręgowy), w której służył do wybuchu II Wojny Światowej.

We wrześniu 1939 r. w związku z wybuchem II Wojny Światowej wcielono go do Wojska Polskiego. 17 września wraz z oddziałami W.P. przekroczył granicę z Rumunią i został internowany w Buzau. W listopadzie 1939 r. uciekł do Bukaresztu, gdzie zgłosił się do Ambasady Polskiej i otrzymał paszport oraz wizę wyjazdową do Francji. W nocy z 27/28 grudnia 1939 r. udał się statkiem greckim do Francji w okolice Marsylii. W połowie stycznia 1940 r. został przydzielony do 6 Pułku Piechoty pod dowództwo gen. Władysława Sikorskiego. 16 czerwca 1940 r. dostał się do niewoli niemieckiej. W kwietniu 1945 r. został oswobodzony przez wojska amerykańskie i przewieziony do Francji.

W maju 1945 r. wstąpił do Polskich Sił Zbrojnych do Obozu Zbornego Wojska Polskiego Nr 3 w Lille (Francja). 10 października 1946 roku zgłosił się na wyjazd do Polski, następnie wyjechał w kwietniu 1947 r. do Anglii do Obozu Repatriacyjnego i w sierpniu 1947 roku powrócił do Polski do Szczecinka, gdzie przebywał do stycznia 1948 roku.

We wrześniu złożył podanie o przyjęcie do pracy w Dyrekcji Ceł Poznań i dostał przydział do Urzędu Celnego w Rzepinie. Pracował tam do grudnia 1964 r. w charakterze urzędnika. W styczniu 1965 przeszedł na emeryturę w wieku 70 lat. Uchwałą Rady Państwa z 14 lipca 1975 r. został mianowany na stopień podporucznika za udział w Powstaniu Wielkopolskim.

Zmarł 13 września 1979 r. w wieku 84 lat.

Odznaczenia:
  • Medal Dziesięciolecia Odzyskanej Niepodległości
  • Odznaka Pamiątkowa Straży Granicznej
  • Brązowy Medal za Długoletnią Służbę
  • Medal Pamiątkowy za Wojnę 1918-1921
  • Wielkopolski Krzyż Powstańczy
  • Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski

Bibliografia:
  • Życiorys – Stefan Grzegorek (pismo odręczne)
  • ASG Szczecin, Naczelny Inspektorat Straży Granicznej, sygn. 170/10, s. 143: Rozkaz nr 6 z 8 II 1928 r.
  • ASG Szczecin, Małopolski Inspektorat Okręgowy, sygn. 192/3, s. 79: Rozkaz nr 38 z 4 IV 1929 r.
  • ASG Szczecin, Małopolski Inspektorat Okręgowy, sygn. 192/4, s. 232: Rozkaz Nr 64 z 8 VIII 1930 r.; s. 301: Rozkaz nr 74 z 29 X 1930 r.
  • ASG Szczecin, Małopolski Inspektorat Okręgowy, sygn. 192/4, s. 232: Rozkaz Nr 64 z 8 VIII 1930 r.; s. 301: Rozkaz nr 74 z 29 X 1930 r.
  • Kozłowski Piotr, Zapomniani obrońcy granic południowo-wschodnich II Rzeczypospolitej 1922-1939. Słownik biograficzny oficerów, strażników oraz pracowników kontraktowych Straży Celnej i Straży Granicznej, Przemyśl 2014.

Opracowała: Iwona Wiśniewska na podstawie materiałów nadesłanych przez Pana Remigiusza Maćkowiaka oraz dokumentów przechowywanych w Archiwum Straży Granicznej z siedzibą w Szczecinie.


do góry