Muzeum Polskich
Formacji Granicznych im. mjr. Władysława Raginisa Bałtycka Brygada WOP - 1945-1990

Ochrona Wybrzeża Bałtyckiego przez polskie pododdziały graniczne była organizowana stosunkowo późno, gdyż prawie na całym tym terenie stacjonowały jednostki radzieckie. W styczniu 1946 roku sformowano 4 Oddział Morski Ochrony Pogranicza z miejscem postoju w Gdańsku. Przyjął on do ochrony całe Wybrzeże Bałtyckie od rejonu miejscowości Dziwnów (pow. Kamień Pomorski) do Fromborka (pow. Braniewo) w rejonie Zalewu Wiślanego. We wrześniu tego roku wschodni odcinek, tj; Wybrzeże Gdańskie od rejonu Łeby do Fromborka przekazano do Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza nr 12. Pod względem organizacyjnym utworzony Oddział dzielił się na: dowództwo, sztab, pododdziały przysztabowe, Grupę Manewrową, Komendy Odcinków (Trzebiatów, Koszalin, Ustka, Lębork, Gdańsk Wrzeszcz, Elbląg), 29 strażnic i 2 Przejściowe Punkty Kontrolne (Gdynia i Gdańsk). We wrześniu 1946 roku rozformowano 4 Oddział, utworzono w jego miejsce Bałtycki Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza nr 4 i przeniesiono jego siedzibę do Słupska (a następnie do Koszalina). W Oddziale powołano Przejściowe Punkty Kontrolne w Kołobrzegu, Darłowie i Ustce oraz Komendę Odcinka w Międzyzdrojach (przekazaną w 1947 roku do Szczecińskiego Oddziału Wojsk Ochrony Pogranicza).

Na mocy rozkazu Ministra Obrony Narodowej z 20 marca 1948 roku Bałtycki Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza nr 4 został zlikwidowany, a w jego miejsce powstała 12 Brygada Ochrony Pogranicza. W tym czasie Komendy Odcinków przemianowano na Samodzielne Bataliony oraz utworzono Flotyllę Ścigaczy w Darłówku. W czerwcu 1950 roku 12 – a Brygada Ochrony Pogranicza została przekształcona w 15 – ą Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza. W 1951 roku sformowano Dywizjon Okrętów Pogranicza Kołobrzeg, a w 1956 roku zniesiono bataliony w Koszalinie i Ustce. W 1957 roku przyjęto z 16 – ej Brygady Wojsk Ochrony Pogranicza batalion w Lęborku. W kwietniu 1958 roku zmieniono nazwę Brygady na 15 Bałtycką Brygadę Wojsk Ochrony Pogranicza. W jej skład wchodziły: dowództwo, sztab, pododdziały przysztabowe, Bataliony (Trzebiatów, Koszalin, Lębork), Dywizjon Okrętów Pogranicza (Kołobrzeg), 16 strażnic, Graniczne Placówki Kontrolne (Dziwnów, Kołobrzeg, Darłowo, Ustka, Łeba) i 2 placówki zwiadu (Śliwno, Mielno).

W 1960 roku rozformowano bataliony Wojsk Ochrony Pogranicza w Trzebiatowie i Koszalinie, a utworzono Graniczną Placówkę Kontrolną w Mrzeżynie. W 1976 roku, przechodząc na dwuszczeblowy system dowodzenia, rozformowano batalion w Lęborku.

W tym czasie Brygada przyjęła też nową nazwę – Bałtycka Brygada Wojsk Ochrony Pogranicza. W nowej strukturze działała do marca 1990 roku, kiedy na jej bazie utworzono Bałtycki Oddział Wojsk Ochrony Pogranicza. Oddział ten funkcjonował bardzo krótko, w maju 1991 roku został rozformowany i włączony do Morskiego Oddziału Straży Granicznej w Gdańsku.