Muzeum Polskich
Formacji Granicznych im. mjr. Władysława Raginisa Czaty

Nawigacja

Czaty

15.02.2022

„Czaty" – czasopismo utworzone z inicjatywy kierownika Inspektoratu Straży Celnej w Działdowie starszego komisarza Feliksa Olasa przy akceptacji Ministerstwa Skarbu, które rozporządzeniem z dnia 27.02.1925 r. zezwoliło na wydawanie gazety oraz jej prenumeratę przez funkcjonariuszy i pracowników Straży Celnej. Początkowo redakcja z wydawnictwem mieściła się w Działdowie, a następnie przeniosła się do Warszawy. Od 1926 r. gazeta ukazywała się z podtytułem – „pismo poświęcone zagadnieniom ochrony granic", od 1929 r. – „czasopismo Straży Granicznej". Ostatnie wydanie (nr 16) ukazało się w sierpniu 1939 r. „Czaty" były periodykiem publikowanym dwa razy w miesiącu, podejmującym rozległą tematykę związaną z wydarzeniami w kraju, na granicy, historią ochrony granic. W sierpniu 1926 r. nakładem wydawnictwa „Czaty" ukazała się książka „Służba ochrony granic" Rudolfa Reinischa z interpretacjami Feliksa Olasa, która była pierwszym podręcznikiem służby granicznej w języku polskim. Kolejnym dużym wydaniem „Czat" było „Na Straży Granic Rzeczpospolitej" – wydanie okolicznościowe z okazji 10 – lecia Straży Granicznej w 1938 r.

Doceniając istnienie branżowego czasopisma, Ministerstwo Skarbu wspierało poprzez podległe sobie jednostki wysiłki wydawnicze, gdyż początkowo gazeta była wydawana prywatnym nakładem. Dopiero umożliwienie dokonywania przelewów wprost do redakcji za prenumeratę przez Inspektoraty Straży Celnej, rozwinęło działalność początkującej gazety. Chcąc zapewnić stały dopływ ważnych do rozpowszechnienia informacji, w rozkazach dziennych Mazowieckiego Inspektoratu Straży Celnej ujmowano „Czaty" w rozdzielniku.

Od pierwszego numeru do końca roku 1937, gazeta wydawana była w formacie 30/24 cm, a od 1938 r. do ostatniego w 1939 r. – 24/17cm. W pierwszych latach działalności korespondencja do redakcji przychodziła na numer skrzynki pocztowej w Warszawie. Na kolejnych wydaniach (1935 r.) widnieje adres - redakcja i administracja: Warszawa, Leszno 5, - Komenda Straży Granicznej, a od 1936 r. następuje zmiana adresu na – Żulińskiego 10, który stał się stałą siedzibą redakcji. Drukiem gazety zajmowały się kolejno: drukarnia „Wielkopolska" Warszawa ul. Ogrodowa 10, (w roku 1927), Zakłady Wydawniczo – Drukarskie „Praca", Warszawa ul. Kredytowa 2/4 (w roku 1929 i 1931), Drukarnia Artystyczna, Warszawa, Nowy Świat 47 (w latach 1933 – 39). Redaktorem naczelnym przez cały czas istnienia „Czat" był Feliks Olas, który po przejściu z Działdowa do Warszawy był zatrudniony w redakcji, kolejno na stanowiskach: referenta prasowego, cywilnego urzędnika kontraktowego Referatu Prasowego Komendy Straży Granicznej, radcy prawnego Komendy Straży Granicznej (1929 – 1939).


Opracował: Miłosz Filipowiak


do góry